Ramazan Ayı ve Oruç İbadeti

Ayet: Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de farz kılındı, umulur ki korunursunuz(bakara/183)

Ayet: Sizden kim ramazan ayına yetişirse oruç tutsun.(bakara/185)

Hadis-i şerif: Yalanı ve onunla iş yapmayı bırakmayan kimsenin (oruç tutmak için) yeme-içmesini bırakmasına Allah’ın ihtiyacı yoktur.

Hadis-i şerif: Hz Peygamber hakkıyla oruç tutanın geçmiş günahlarının bağışlanacağını söylemiştir.

Hadis-i şerif: Oruç tutmaya devam et çünkü sevap yönünden onun bir benzeri yoktur.

Hadis-i şerif: Yüce Allah, insanın oruç dışında her ameli kendisi içindir, oruç benim içindir, mükafatını da ben vereceğim buyurmuştur.

Hadis-i şerif: Oruç tutunuz sıhhat bulunuz.

Hadis-i şerif: Sahura kalkınız çünkü sahurda bereket vardır.

Hadis-i şerif: Yüce Allah ramazan ayında oruç tutmayı size farz kıldı, bende size ramazan gecelerini, namaz ve başka ibadetlerle geçirmeyi sünnet olarak bırakıyorum. Allah’a inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek ramazan ayında gündüzleri oruç tutup, geceleri namaz ve başka ibadetlerle geçiren kişi dünyaya henüz yeni gelmiş gibi günahlardan arınmış olur.

Oruç: Kelime olarak; bir şeyden uzak durmak, bir şeye karşı kendini tutmak, engellemek” anlamında kullanılır. Dini terim anlamı: Tan yerinin ağarmasından (imsak vaktinden) akşam güneş batıncaya kadar bilinçli olarak yeme-içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak demektir.

Oruç, Cenab-ı Hakk’a kulluk borcumuzu ödememin farklı bir ifade şeklidir.

Beden ile yapılan bir ibadettir. Hicretin 2. Yılı (624) yılında farz kılınmıştır

Orucun Faydaları:

Oruç, Allah rızası için iş yapmayı öğretir.

Oruç, ahlakımızı güzelleştirir.

Yardımlaşma duygularımızı çoğaltır, yoksulların halini hissetme ve onlara daha şefkatli olma hissi kazandırır.

Oruç, bir sabır eğitimidir, insana sabırlı olmayı öğretir.

Nefsimizin isteklerini kontrol altına almayı öğreniriz.

Devamlı Allah’ı hatırlamamızı sağlar.

Oruç, kişiye sevap kazandırır.

Oruç, sağlığımıza faydalıdır.

Oruç, topluma huzur verir.

Kişiyi kötülüklere karşı korur.

İnsanın merhamet duygularını geliştirir.

İnsana nimetlerin kıymetini öğretir.

Oruç Çeşitleri:

1- Farz oruç: Ramazan ayında oruç tutmak, Ramazan’da herhangi bir özürden dolayı tutulamayan orucu başka günlerde tutmak (kaza etmek) ve keffaret oruçları farzdır.

2- Nafile oruç: Ramazan ayı dışında sevap kazanmak için tutulan oruçtur. 3- Adak orucu: Kişinin dinen yükümlü (sorumlu) olmadığı halde, bir ibadeti yapmayı kendisi için yükümlülük haline getirmesine denir. Örnek; sınavı kazanırsam 3 gün oruç tutacağım diyerek, bu orucu tutmak için Allah’a söz vermek gibi.

4- Muharrem orucu: Haram kılınan, yasaklanan, kutsal olan, saygı duyulan anlamlarına gelir. Peygamber efendimiz, “Ramazan ayından sonra en faziletli oruç, Allah’ın ayı olan Muharrem ayında tutulan oruçtur” buyurmuştur. Muharrem ayının 9, 10 ve 11. Günleri oruç tutmak daha faziletlidir. Muharrem ayının onuncu günü aşura diye adlandırılır. Muharrem ayı ve Âşura Günü, Ehl-i Kitap olan Hıristiyan ve Yahudiler tarafından da mukaddes sayılırdı.

Aşura gününde gerçekleşen önemli olaylar:

> Allah, Hz. Musa’ya (a.s.) Âşura Gününde bir mucize ihsan etmiş, denizi yararak Firavun ile ordusunu sulara gömmüştür.

> Hz. Nuh (a.s.) gemisini Cûdi Dağının üzerine Âşura Gününde demirlemiştir.

> Hz. Yunus (a.s.) balığın karnından Âşura Günü kurtulmuştur.

> Hz. Âdem’in (a.s.) tevbesi Âşura Günü kabul edilmiştir.

> Hz. Yusuf kardeşlerinin atmış olduğu kuyudan Âşura Günü çıkarılmıştır. 6. Hz. İsa (a.s.) o gün dünyaya gelmiş ve o gün semâya yükseltilmiştir.

> Hz. Davud’un (a.s.) tevbesi o gün kabul edilmiştir.

> Hz. İbrahim’in (a.s.) oğlu Hz. İsmail o gün doğmuştur.

> Hz. Yakub’un (a.s.), oğlu Hz.Yusuf’un hasretinden dolayı kapanan gözleri o gün görmeye başlamıştır.

> Hz. Eyyûb (a.s.) hastalığından o gün şifaya kavuşmuştur.

Hz. Âişe’nin belirttiğine göre, Kabe’nin örtüsü daha önceleri Âşura gününde değiştirilirdi.

5- Kaza orucu: Ramazan ayında bir özürden dolayı tutulamayan veya bozulan oruçların yerine ramazandan sonra güne gün oruç tutmaya denir.

Oruç Kimlere Farzdır?

1- Müslüman olana

2- Akıllı olana

3- Ergenlik çağına girmiş olana

Kimler Oruç Tutmayabilir?

1- Yaşlı olan

2- Yolcu olan

3- Hasta olan

4- Hamile ve çocuk emziren kadınlar

5- Adet ve lohusalık halinde olan kadınlar

6- Aşırı aç ve susuzluk halinde olan

7- Orucu zorla bozdurulmuş olan.

Allah’ın Kabul Ettiği Oruç

Oruç tutarken, yeme-içmeyi terk ettiğimiz gibi her türlü kötülükten de uzak durmaya çalışmalıyız. Çünkü Allah Teala, açlık ve susuzluğumuzun yanı sıra günahlardan uzak durarak tuttuğumuz oruçları kabul eder. Öyleyse oruçlu iken;

Dilimizi yalandan ve kötü sözlerden korumalıyız.

Gözlerimizi harama bakmaktan sakındırmalıyız.

Ellerimizi haram işlerden uzak tutmalıyız.

Midemize haram lokma göndermemeliyiz.

Kulaklarımızı yalan ve dedikoduya karşı tıkamalıyız.

Ayaklarımızı da kötü işler peşinde koşmaktan uzak tutmalıyız.

Orucu Bozan Durumlar Nelerdir?

Hem Kaza Hem de Keffaret Gerektiren Durumlar:

Bilerek bir şey yiyip-içmek

Sigara içmek

Ağza giren yağmur, kar, dolu tanelerini isteyerek yutmak

Unutarak yiyen kişi fark ettiği andan sonra yemeye devam etmesi durumunda.

Yalnız Kaza Gerektiren Durumlar:

>> Alışkanlık haline gelmemiş şeyleri yemek (çiğ pirinç, hamur, toprak)

>> Ağza giren yağmur, kar, dolu tanelerini istemeden yutmak.

>> Abdest alırken suyun yanlışlıkla genize kaçması.

>> Başkasının zorlaması ile orucu bozmak.

>> Dişler arasında kalan nohut tanesi büyüklüğündeki şeyi yemek.

>> Kendi isteği ile ağız dolusu kusmak.

>> Güneş batıp, iftar olduğunu zannederek orucu bozmak.

>> Ramazan orucundan başka başka bir orucu bilerek de olsa keffaret gerektirmez.

Oruca Ne zaman Niyet Edilir?

1- Akşamdan itibaren gündüz kuşluk vaktine kadar niyet edilebilen oruçlar:

Ramazan orucu

Adak orucu

Nafile oruçlar

2- Tan yeri ağarmadan, geceleyin niyet edilmesi gereken oruçlar:

Ramazan da tutulamayıp başka zamanda kaza edilen oruçlar

Keffaret orucu

Başlanıp da bozulan nafile oruçların kazası

Teravih Namazı:

>> Ramazan ayına özgü bir namazdır, sadece ramazan ayında kılınır.

>> Teravih namazı, 20 rekatlık sünnet bir namazdır. Teravih namazı, her iki rekatta bir selâm vererek veya dört rekatta bir selam vererek kılınabilir, fakat iki rekatta selam vererek kılmak daha faziletlidir.

>> İster camide ister evde, ister tek isterse de cemaatle kılınabilir. Fakat camide cemaatle camide kılmak daha faziletlidir.

>> Yatsı namazı ile vitir namazı arasında kılınır. Kazası yoktur, daha sonra kılınamaz.

Ramazan Ayı ve Oruçla İlgili Kavramlar:

İmsak: Tan yerinin ağarmasıyla, oruca başlama vaktine denir.

Sahur: Tan yerinin ağarmasıyla imsak vakti arasındaki vakittir.

İftar: Güneşin batması ile oruca başlamaya denir. Mahya: Ramazan ayında minarelere asılan ışıklı yazılara denir.

Mukabele: Bir kişinin Kur’an’ı okuyup diğer kişilerin dinlemesi ve takip etmesi şeklinde yapılan Kur’an okumaya denir.

İnzivaya: itikâf, bir mescidde ibadet niyetiyle ve belirli kurallara uyarak inzivaya çekilmek demektir. İtikâf yapmak isteyen kişi, itikâf niyetiyle mescid veya mescid hükmündeki bir yerde kalmaya başlayarak itikâfa girmiş olur. Vaktini namaz, Kur’ân tilâveti, dua, zikir ve tefekkür gibi ibadet ve taatlerle veya dinî bilgi ve kültürünü artıracak sohbet ve okumalarla değerlendirir. Doğal ihtiyaçlarını gidermek için mescidi meşgul etmeyecek ve kirletmeyecek şeyleri mescide getirebilir. Mescid de yer, içer ve orada istirahat eder. Mescidin içinde giderilmesi mümkün olmayan zarurî ve doğal ihtiyaçları için dışarı çıkabilir. Ancak ihtiyacını giderdikten sonra hemen itikâf mahalline geri döner.

Kadir Gecesi: Ramazan ayının son on günü içinde (27. Gecesi olarak kabul ediliyor) mübarek kabul edilen bir gecedir. Kur’an’ın indirilmeye başlandığı ve Kur’an’ da adı geçen tek suredir. Bin aydan daha hayırlı bir gecedir.

Fidye: Bir yoksulun bir günlük yiyecek ihtiyacını karşılayacak miktardaki paraya denir.

Not: Aşırı derecede hasta olanlar ile iyileşmesi mümkün olmayan hastalar tutamadıkları ramazan orucunun günlük fidyesini verirler.

Fıtr sadakası(Fitre): Ramazan-ı şerifin sonuna yetişen ve temel ihtiyaçlarından başka en az nisap miktarı bir mala sahip bulunan her Müslümanın kendisi ve velayeti altındaki kimseler için verilmesi vacip olan bir sadakadır. İnsan varlığının zekâtı bedeninin sadakası kabul edilmiştir. Buna “fitre” de denir. Şafii mezhebine göre farzdır. Bir fakirin bir günlük yiyecek ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda olmalıdır. Çocukların fitrelerini aile büyüklerinden birileri verir. Fitre, zekat verilebilecek kişilere verilir.

İftar Duası: Allah’ım senin için oruç tuttum, sana inandım, sana güvendim, verdiğin rızıklarla iftar ettim. Yarının orucunu tutmaya niyet ettim, önceki ve sonraki günahlarımı affeyle.