6.Sınıf 2.Ünite
www.dindefterim.com
www.dindefterim.com
NAMAZ İBADETİ
Namaz İbadeti ve Namazın Önemi
• Namaz kelimesinin Kur’an’daki karşılığı “salât” kelimesidir. • Namaz; tekbir, kıyam, rüku, secde, oturuş ve selam bölümlerinden oluşan, günde beş vakit yerine getirilmesi Allah tarafından emredilen bir ibadettir. • Namaz kılmak farzdır.
Namaz Niçin Kılınır:
» Allah’ın emri olduğu için » Allah’ın rızasını kazanmak için » Sevap kazanmak için » Allah’ın verdiği nimetlere teşekkür etmek için kılınır.
Kimler Namaz Kılmakla Sorumludur:
» Müslüman » Akıllı » Ergenlik çağına ulaşmış herkes namaz kılmakla mükelleftir.
Namaz İbadetinin Önemi
Kur’an-ı Kerim’de ve Peygamber Efendimizin hadislerinde namazın önemine dair birçok emirler ve öğütler yer almaktadır. Bütün bunlar, İslam dininde namaza ne kadar büyük önem verildiğini göstermektedir. Nitekim bir hadiste kişinin kıyamet gününde ilk olarak namazından hesap sorulacağı ifade edilmektedir (Nesâî, Śalât, 9).”Namazlarında huşu içinde olan müminler kurtuluşa ermiştir.” (Mü’minûn suresi, 1.-2. ayetler) “Kendisini kötülüklerden arındıran, Rabb’inin adını anıp namaz kılan, mutluluğa ermiştir.” (A’lâ suresi, 14.-15. ayetler) “(Resulüm!) Sana vahyedilen kitabı oku ve namazı kıl. Muhakkak ki namaz, çirkin ve kötü işlerden alıkoyar. Allah’ı anmak elbette (ibadetlerin) en büyüğüdür. Allah yaptıklarınızı bilir.” (Ankebut suresi, 45. ayet) “… Şüphesiz namaz, müminlere vakitleri belirlenmiş bir farzdır.” (Nisa suresi, 103. ayet) “Namaz dinin direğidir.” Hz. Muhammed (s.a.v.)
Namaz İbadetinin Faydaları
» Namaz, insanı Allah’a yaklaştırır. » Namaz, insanın kalbine huzur verir. » Namaz, insanı kötü davranışlardan uzaklaştırır. » Cemaatle kılınan namaz, toplum içinde birlikteliği, yardımlaşmayı, dayanışmayı geliştirir. » Namaz, insanı temizliğe alıştırır. » Namaz, insanın hayatını düzene koyar. » Namaz, insana zamanı iyi kullanmayı öğretir.
Namaz Çeşitleri
1. Farz Namazlar:
Allahü Teala’nın kılınmasını kesin olarak emrettiği namazlardır. Bunlar farz-ı ayın ve farz-ı kifâye olmak üzere iki gruba ayrılır. • Farz-ı ayın olan namaz, yükümlülük çağına gelmiş her müslümanın yerine getirmekle mükellef olduğu namazlardır. Günde beş vakit namazın farz bölümleri ve cuma günleri kılınan cuma namazı bu grupta yer alır. • Farz-ı kifâye olan namaz ise ölen bir müslüman için cemaatle kılınması gereken cenaze namazıdır. Bir grup bu görevi yerine getirince diğer müslümanların üzerinden sorumluluk kalkar.
2. Vacib Namazlar:
Hükmü, farz kadar kesin ve açık olmamakla birlikte kılınması emredilen namazlardır. Vitir namazı ile Ramazan ve Kurban Bayramı namazlarını kılmak vacibtir.
3. Sünnet (Nâfile) Namazlar:
• Revâtib Sünnetler: Farz namazlardan önce veya sonra ya da hem önce hem sonra kılınan bir kısım namazları kılmak sünnettir.
Örneğin; sabah namazının sünneti, öğle namazının ilk sünneti, son sünneti, ikindi namazının sünneti, akşam namazının sünneti, yatsı namazının ilk sünneti, son sünneti. Teravih namazı kılmak da sünnettir.
• Regâib Sünnetler (Nâfile Namazlar): Nâfile namazlar Peygamber Efendimizin uygulamalarına dayanılarak belirli zamanlarda veya bazı vesilelerle kılınan ya da kişinin kendi isteğiyle herhangi bir zamanda Allah’a yakınlaşmak ve sevap kazanmak amacıyla kıldığı namazlardır. Bu tür namazlar herhangi bir yükümlülük olmaksızın gönüllü olarak kılınır. Teheccüd, kuşluk (duhâ), istihâre, yağmur duası, husûf (ay tutulması), küsûf (güneş tutulması), tahiyyetü’l-mescid, evvâbîn, tesbih, ihrama giriş ve hâcet namazlarıyla abdest ve gusülden sonra kılınan namaz, nâfile namazlardır.
Namazın Farzları (Şartları)
Namazın Hazırlık Şartları (dışındaki farzlar):
» Hadesten taharet: Abdest veya gusül abdesti almak » Necasetten taharet: Namaz kılınacak yerin ve elbiselerin temiz olması » Setr-i avret: Namazda örtülmesi gereken yerleri örtmek » İstikbal-i kıble: Namazda kıbleye doğru yönelmek » Vakit: Kılacağımız namazın vaktinin girmiş olması » Niyet: Kılacağımız namaza niyet etmek. Örnek: Tek başımıza namaz kılarken “Niyet ettim Allah rızası için sabah namazının farzını kılmaya. Cemaat halinde kılarken “Niyet ettim Allah rızası için sabah namazının farzını kılmaya, uydum imama.”
Namazın Kılınış Şartları (içindeki farzlar):
» İftitah tekbiri: Başlama tekbiri. Namaza “Allahü ekber” diyerek başlamak » Kıyam: Namazda ayakta durmak » Kıraat: Namazda ayaktayken Kur’an’dan birkaç ayet veya bir sure okumak » Rüku: Kıyamdan sonra elleri dizlere koyup eğilmek » Secde: Rükudan sonra yere kapanmak (elleri, dizleri, alnı ve burnu yere koymak ve arka arkaya iki defa secde yapmak) » Kade-i ahire: Namazın sonunda “tahiyyat” duası okuyacak kadar oturmak.
Abdest – Gusül – Teyemmüm
➤ ABDEST
Abdest, vücudumuzun belirli organlarını usulüne uygun olarak yıkamak ve başımızı mesh etmek suretiyle yapılan temizlik niteliğinde bir ibadettir. Abdest almak, namaza hazırlık (namazın dışındaki) şartlarındandır.”Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinize kadar ellerinizi yıkayın, başlarınızı mesh edip topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın…” (Maide suresi, 6. ayet)
Abdestin Farzları:
» Yüzü yıkamak » Kolları dirseklerle beraber yıkamak» Başımızın dörtte birini ıslak elle mesh etmek» Ayakları topuklarla birlikte yıkamak
Abdestin Alınışı:
» Önce euzü-besmele çekilir (Euzübillahi mineşşeytanirracim. Bismillahirrahmanirrahim.) » Niyet edilir (Niyet ettim Allah rızası için abdest almaya) » Eller bileklere kadar üç kez yıkanır » Ağız ve burun üç kez yıkanır » Yüz, üç kez yıkanır » Önce sağ kol, sonra sol kol dirseklerle beraber üç kez yıkanır » Başımızın dörtte biri ıslak elle mesh edilir » Kulaklar temizlenir ve boyun mesh edilir » Önce sağ ayak, sonra sol ayak topuklarla birlikte üç kez yıkanır
Abdesti Bozan Durumlar:
» Tuvalet ihtiyacını gidermek » Yellenmek » Kusmak » Uyumak veya bayılmak » Vücuttan kan, irin vb çıkması
➤ BOY ABDESTİ (gusül)
Boy Abdesti: Euzü besmele ve niyet ederek vücudumuzu hiç kuru yer kalmayacak şekilde yıkamak.
”Eğer cünüp oldunuz ise boy abdesti alın…” (Maide suresi, 6. ayet)
Boy Abdesti Niçin Alınır: Boy abdesti akıllı ve ergenlik çağına ulaşmış kişilere ait bazı özel durumlarda, maddi ve manevi kirlerden temizlenmek amacıyla alınır. Bu durumlarda gusül abdesti almak Allah’ın bir emridir. Bunun dışında cuma ve bayram gibi özel günlerde de boy abdesti almak Peygamber Efendimizin bir sünneti olup çok sevaptır.
Boy Abdestinin Farzları:
» Ağzı temizlemek » Burnu temizlemek » Bütün vücudu kuru yer kalmayacak şekilde yıkamak
Boy Abdestinin Alınışı:
» Euzü besmele çekilir » Niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için gusül abdesti almaya” » Ağız bol su ile temizlenir » Burun bol su ile temizlenir » Bütün vücut kuru yer kalmayacak şekilde yıkanır
➤ TEYEMMÜM
Teyemmüm: Abdest veya gusül abdesti için su bulunamadığı ya da suyun kullanıma elverişli olmadığı durumlarda toprak ile alınan abdesttir. Bu, toprak cinsinden bir şey de olabilir.
“…Su bulamadığınız zaman temiz bir toprakla teyemmüm edin…” (Nisa suresi, 43. ayet)
Teyemmümün farzları:
1- Niyet etmek 2- Elleri toprağa sürüp yüzü meshetmek, tekrar elleri toprağa sürüp kolları meshetmek
Teyemmüm nasıl alınır:
1- Önce euzü besmele çekilir. 2- Ardından niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için teyemmüm almaya” 3- Eller toprağa vurulur. 4- Eller toprağa vurulduktan sonra silkelenir ve yüze sürülür. 5- Eller tekrar toprağa vurulur. 6- Eller toprağa vurulduktan sonra silkelenir, önce sağ kol, sonra da sol kol mesh edilir.
Namazın Kılınışı
Namaz kılmak akıllı ve ergenlik çağına gelmiş bütün Müslümanlara farzdır. Eğer elimizde olmayan sebeplerle namazı vaktinde kılamazsak daha sonra ilk fırsatta bu namazın borcu yerine getirilir. Buna kaza namazı denir. Beş vakit namazın sadece farzları kaza edilir. Sünnetlerinin kazası gerekmez. Vitir namazı da kaza edilir. Namazların kılınışı genel olarak birbirine benzer. Aralarında küçük farklar bulunmaktadır.
Namazın Bölümleri ve Namazda Okunan Tesbihler
Rekat: Namazlarda ayakta durma, rüku ve secde kısımlarından oluşan her bir bölüm. Tekbir: “Allahü ekber” demektir. Namaza başlamadan önce niyet edilir. Daha sonra başlama tekbiri alınır. Başlama (İftitah) tekbirinde eller baş hizasında kaldırılır. Avuç içi karşıya bakar, baş parmaklar kulağa değer ve “Allahü ekber” denilerek tekbir alınır. Eller kulağa değince tekbirin bitmesi gerekir. Bunun yanında rükudan kalkışta söylenen tesbih hariç namazdaki diğer bütün hareketleri yaparken tekbir alınır. Sadece başlama tekbirinde eller baş hizasına kaldırılır. Diğer tekbirler söz ile yapılır. Kıyam ve Kıraat: Kıyam ayakta durmak, kıraat ise ayakta iken Kur’an’dan bir veya birkaç ayet, sure okumak demektir. Rükû: Namazda kıyamdan sonra eğilmek demektir. Rükuda en az üç defa (5 veya 7 de olur) “Sübhane rabbiyel azim” denilir. Rükûdan doğrulurken “Semi Allahü limen hamideh” denilir. Rükû ile secde arasında ayakta iken “Rabbena lekel hamd” denilir. Secde: Rükudan sonra namazda elleri, alnı, burnu, dizleri yere koyarak yere kapanmak demektir. Secde her rekatta ikişer defa yapılır. Secdede “Sübhane rabbiyel a’lâ” denilir. Oturuş (Kade): Namazda oturmak demektir. Bu oturuş ara oturuş ise tahiyyat duası (ikindi ve yatsının ilk sünnetlerinin birinci oturuşunda salli-barik ilave edilir), son oturuş ise tahiyyat, salli barik ve rabbena duaları okunur. Selam: Namaz bitince önce sağ tarafa, sonra sol tarafa “Es-selamü aleyküm ve rahmetullah” diyerek selam verilir.
• Selam verildikten sonra “Allahümme entes selam ve minke’s-selam. Tebarekte yâ zel-celali vel ikram” denilir. • Daha sonra “Allahümme salli alâ seyyidinâ Muhammedin ve alâ âli seyyidinâ Muhammed” denilir. • Ayetel kürsî okunur ve arkasından otuz üç defa “Sübhanallah”, otuz üç defa “Elhamdülillah”, otuz üç defa “Allahü ekber” denilerek tesbih çekilir. • En sonunda dua edilerek namaz bitirilir.
NAMAZ TABLOSU
| - | Sabah | Öğle | İkindi | Akşam | Yatsı |
|---|---|---|---|---|---|
| İlk sünnet | 2 | 4 | 4 | – | 4 |
| Farz | 2 | 4 | 4 | 3 | 4 |
| Son sünnet | – | 2 | – | 2 | 2 |
| Vitir | – | – | – | – | 3 |
| Toplam | 4 | 10 | 8 | 5 | 13 |
Günlük Namazların Kılınışı: Sabah, Öğle, İkindi, Akşam, Yatsı, Vitir
Günlük namazların kılınışı, sünnetleri, farzları, vacibleri, rekat sayıları. Sabah namazının kılınışı, öğle namazının kılınışı, ikindi namazının kılınışı, akşam namazının kılınışı, yatsı ve vitir namazlarının kılınışları. Kıyam bölümünde okunacak sureler ve dualar, oturuşta okunacak dualar, rükuda ve secdede söylenecek tesbihler…
➤ SABAH NAMAZI
• Sabah namazı iki rekat sünnet ve iki rekat farz olmak üzere toplam dört rekattır.
Sünnetin kılınışı:
1. REKAT » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü sabah namazının sünnetini kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir.
Farzın kılınışı:
**1. REKAT*** » Kamet getirilir. » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü sabah namazının farzını kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir.• En sonunda tesbih çekilir ve dua edilir, namaz bitirilir.
➤ ÖĞLE NAMAZI
• Öğle namazı dört rekat ilk sünnet, dört rekat farz ve iki rekat son sünnet olmak üzere toplam on rekattır.
**İlk sünnetin kılınışı:* 1. REKAT** » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü öğle namazının sünnetini kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Birinci oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat duası okunur. » Üçüncü rekata kalkılır.
3. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Dördüncü rekata kalkılır.
4. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir.
Farzın kılınışı: 1. REKAT » Kamet getirilir. » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü öğle namazının farzını kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Birinci oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat duası okunur. » Üçüncü rekata kalkılır.
3. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi okunur. (ek bir sure okunmaz) » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Dördüncü rekata kalkılır.
4. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi okunur. (ek bir sure okunmaz) » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir.
Son sünnetin kılınışı: 1. REKAT » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü öğle namazının son sünnetini kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir.• En sonunda tesbih çekilir ve dua edilir, namaz bitirilir.
➤ İKİNDİ NAMAZI
• İkindi namazı dört rekat sünnet, dört rekat farz olmak üzere toplam sekiz rekattır.
Sünnetin kılınışı:**** 1. REKAT » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü ikindi namazının sünnetini kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Birinci oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat duası ve salli-barik duaları okunur. » Üçüncü rekata kalkılır.
3. REKAT » Sübhaneke okunur. » Euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Dördüncü rekata kalkılır.
4. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir.
Farzın kılınışı: 1. REKAT » Kamet getirilir. » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü ikindi namazının farzını kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Birinci oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat duası okunur. » Üçüncü rekata kalkılır.
3. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi okunur. (ek bir sure okunmaz)v » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Dördüncü rekata kalkılır.
4. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi okunur. (ek bir sure okunmaz) » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir.
• En sonunda tesbih çekilir ve dua edilir, namaz bitirilir.
➤ AKŞAM NAMAZI
• Akşam namazı üç rekat farz, iki rekat sünnet olmak üzere toplam beş rekattır.
Farzın kılınışı: 1. REKAT » Kamet getirilir. » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü akşam namazının farzını kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Birinci oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat duası okunur. » Üçüncü rekata kalkılır.
3. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi okunur. (ek bir sure okunmaz) » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir.
Sünnetin kılınışı: 1. REKAT » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü akşam namazının sünnetini kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir.
• En sonunda tesbih çekilir ve dua edilir, namaz bitirilir.
➤ YATSI NAMAZI
• Yatsı namazı dört rekat ilk sünnet, dört rekat farz ve iki rekat son sünnet olmak üzere toplam on rekattır.
İlk sünnetin kılınışı: 1. REKAT » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü yatsı namazının sünnetini kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Birinci oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat duası ve salli-barik duaları okunur. » Üçüncü rekata kalkılır.
3. REKAT » Sübhaneke duası okunur. » Euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Dördüncü rekata kalkılır.
4. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir.
Farzın kılınışı: 1. REKAT » Kamet getirilir. » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü yatsı namazının farzını kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Birinci oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat duası okunur. » Üçüncü rekata kalkılır.
3. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi okunur. (ek bir sure okunmaz) » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Dördüncü rekata kalkılır.
4. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi okunur. (ek bir sure okunmaz) » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir.
Son sünnetin kılınışı: 1. REKAT » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü yatsı namazının son sünnetini kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir. » Sonra vitir namazına geçilir.
➤ VİTİR NAMAZI
• Vitir namazı, yatsı namazının hemen arkasından kılınan ve kılınması vacib olan bir namazdır. Vitir namazı üç rekattır.
Vitir namazının kılınışı: 1. REKAT » Euzü besmele çekilip niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü vitir namazını kılmaya” » İftitah (başlama) tekbiri alınır. » Eller bağlanır, ayakta sübhaneke, euzü besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » İkinci rekata kalkılır.
2. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Birinci oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat duası okunur. » Üçüncü rekata kalkılır.
3. REKAT » Besmele ile birlikte fatiha suresi ve bir sure okunur. » Başlama tekbirine benzer şekilde ara tekbir alınır. » Eller bağlanır ve kunut duaları okunur. » Rükû yapılır. » Secdeye gidilir. » Son oturuş yapılır. Oturuşta tahiyyat, salli-barik, rabbena duaları okunur. » Selam verilir.
• En sonunda tesbih çekilir ve dua edilir, namaz bitirilir.
Ezan ve Kamet
Ezan: Namaz vakitlerinin girdiğini Müslümanlara duyurmak için yapılan çağrıya ezan denir. Ezanı günde beş vakit ezan okuyan cami görevlisine de müezzin denir.
Medine’ye hicretten sonra Müslümanlar ibadetlerini daha kolay ve rahat yapmaya başladılar. Müslüman olanların sayısı da gittikçe çoğaldı. Namaz vakitlerinde Müslümanları mescide çağırmakta sıkıntı yaşanıyordu. Bunun üzerine Peygamber Efendimiz sahabelerini toplayarak bu konuyu istişare etti. Bazı sahabeler çan çalınmasını, bazıları boru öttürülmesini, bazıları da ateş yakılmasını teklif ettiler. Ancak Peygamberimiz “Hıristiyan, Yahudi ve Mecusi adetidir” diyerek bu tekliflere karşı geldi. Bayrak dikme teklifi de gece görünmeyeceği için kabul edilmedi. O gece sahabeden Abdullah bin Zeyd’e rüyasında melek tarafından ezan öğretildi. Aynı rüyayı veya benzerini Hz. Ömer ve diğer bazı sahabeler de gördüler. Durum Peygamberimize anlatıldı. Peygamberimiz Abdullah bin Zeyd’e “Gördüğünü Bilal’e öğret. Ezanı o okusun. Onun sesi seninkinden gürdür.” buyurdu. Namaz vakti gelince Hz. Bilal Medine’nin en yüksek noktasına çıkarak gür sesiyle ilk ezanı okudu.
Ezanın Okunuşu Ezanın Türkçe Anlamı
Allahü ekber Allahü Ekber Allahü ekber Allahü EkberEşhedü en lâ ilâhe illallah Eşhedü en lâ ilâhe illallahEşhedü enne Muhammeden Resûlullah Eşhedü enne Muhammeden ResûlullahHayye ales salâh Hayye ales salâhHayye alel felâh Hayye alel felâhEssalâtü hayrün minen nevm Essalâtü hayrün minen nevm (Bu kısım sadece sabah ezanında söylenir)Allahü Ekber Allahü EkberLâ ilâhe illallah. Allah en büyüktür.
Ben şahitlik ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur. Ben şahitlik ederim ki Hz. Muhammed (s.a.v.) Allah’ın elçisidir. Haydi namaza! Haydi kurtuluşa! Namaz uykudan hayırlıdır. (Bu kısım sadece sabah ezanında söylenir) Allah en büyüktür. Allah’tan başka ilah yoktur.
Kamet: Tek başımıza veya cemaatle namaz kılarken farz namazlardan önce okunan kamet, bir kaç fark dışında ezan gibidir. Kamet ezana göre daha hızlı okunur. Ayrıca ezandaki “hayye alel felah” cümlesinden sonra iki kez “kad kâmetis salâh (namaz başladı)” ifadesi eklenir. Bu farklar dışında kametin metni aynı ezan gibidir. Cemaatle kılınan namazlarda kameti müezzin okur.
Kametin Okunuşu Kametin Türkçe Anlamı
Allahü ekber Allahü Ekber Allahü ekber Allahü EkberEşhedü en lâ ilâhe illallah Eşhedü en lâ ilâhe illallahEşhedü enne Muhammeden Resûlullah Eşhedü enne Muhammeden ResûlullahHayye ales salâh Hayye ales salâhHayye alel felâh Hayye alel felâhKad kâmetis salâh Kad kâmetis salâhAllahü Ekber
Allahü EkberLâ ilâhe illallah. Allah en büyüktür. Ben şahitlik ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur. Ben şahitlik ederim ki Hz. Muhammed (s.a.v.) Allah’ın elçisidir. Haydi namaza! Haydi kurtuluşa! Namaz başladı Allah en büyüktür. Allah’tan başka ilah yoktur.
Cemaatle Namaz
İmam: Cemaate namaz kıldıran kişi. Cemaat: İmama uyup topluca namaz kılan kişiler. Mihrap: İmamın namaz kıldırırken camide durduğu yer.
Cemaat topluluk demektir. Dinimizde bazı namazlar mutlaka cemaatle (topluca) kılınır. Cuma namazı, bayram namazı ve cenaze namazı cemaatle kılınması gereken namazlardır. Günlük kılınması gereken beş vakit namaz ve Ramazan ayında kılınan teravih namazı tek başına da kılınabilir, cemaatle de kılınabilir. Ancak Peygamber Efendimiz cemaatle kılmayı teşvik etmiştir. Çünkü cemaatle kılınan namaz, tek başına kılınan namazdan 27 kat daha fazla sevaptır. Beş vakit namazın sadece farzları cemaatle kılınır. Sünnetleri tek başına kılınır.
Cemaatle namaz kılmak isteyen bir kişi, kılacağı namazın niyetinin son kısmına “uydum imama” ifadesini ekler. “Niyet ettim Allah rızası için sabah namazının farzını kılmaya, uydum imama.”Cemaatle kılınan namazın baş tarafına yetişemeyen kimse, yetiştiği yerden imama uyar. İmam selam verip namazı bitirince kişi sadece sağa selam verip ayağa kalkar. Kılamadığı (yetişemediği) bölümleri tek başına tamamlar. İmama uyan kişi tekbir alındıktan sonra sadece sübhaneke duasını okur. Fatiha ve ek sureyi okumaz. Diğer rekatlarda da hiçbir sure okumaz. Ancak oturuşlarda et-tahiyyatü ve diğer duaları okur. Rüku ve secdelerde tesbihleri söyler.
• “Cemâatle kılınan namaz münferiden kılınan namazdan yirmi yedi derece faziletlidir.” Hadis-i şerif • “Her kim beş vakit namazı cemaatle eda ederse ona beş şey ihsan olunur. » Birincisi, dünyada ona fakirlik gelmez. » İkincisi, Cenâb-ı Hak ondan kabir azabını kaldırır. » Üçüncüsü, amel defterini sağından alır. » Dördüncüsü, sırât üzerinden çakan şimşek gibi geçer. » Beşincisi, Allâhü Teâlâ onu hesapsız ve azabsız cennete koyar.” Hadis-i şerif• “Kişinin cemaatle namaz kılması, evinde münferid (cemâatsiz) kırk yıl namaz kılmasından hayırlıdır.” Hadis-i şerif
Cuma – Bayram – Cenaze – Teravih Namazları
CUMA NAMAZI
“Ey iman edenler! Cuma günü namaza çağrıldığınız zaman hemen Allah’ı anmaya koşun ve alışverişi bırakın. Eğer bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır.” (Cuma suresi, 9. ayet)
Cuma namazı farz bir namazdır. Haftada bir kez, cuma günü öğle vaktinde cemaatle kılınır. Cuma namazı kılındığı zaman ayrıca öğle namazını kılmaya gerek yoktur.
Cuma Namazı Kimlere Farzdır: » Müslüman » Akıllı » Ergenlik çağına girmiş » Hür olan (esir olmayan) » Yolcu olmayan » Hasta olmayan kişilere farzdır.
Cuma namazında hutbeyi dinlemek farzdır.
Hutbe: Cuma namazında imamın minbere çıkıp Müslümanlara dini ve sosyal konularda bilgi ve öğüt verici konuşma yapması.
Cuma Namazının Bölümleri:
4 rekat → cumanın ilk sünneti 2 rekat → cumanın farzı 4 rekat → cumanın son sünneti 4 rekat → zühr-i ahir 2 rekat → vaktin son sünneti
Cuma Namazının Kılınışı:
» Cuma namazı başlamadan önce müezzin minareden salâ okur. » Camiye girildikten sonra ilk olarak tek başına cumanın ilk sünneti kılınır. » Ardından müezzin cami içinde ezan okur, buna iç ezan denir. » Sonra imam minbere çıkar, hutbe okur. » Hutbeden sonra imama uyulur, cemaat halinde iki rekat cumanın farzı kılınır. » Sonra dört rekat cumanın son sünneti, 4 rekat zühr-i ahir namazı, iki rekat vaktin son sünneti kılınır. » Tesbih çekilir, dua edilir ve cuma namazı bitirilir.
BAYRAM, CENAZE, TERAVİH NAMAZLARI
➤ Bayram Namazı
» Bayram namazı, Ramazan ve Kurban Bayramlarında olmak üzere yılda iki defa kılınır. » Bayram namazını kılmak vaciptir. » Bayram namazı, bayramın birinci günü güneş doğduktan kırk beş dakika sonra kılınır. » Bayram namazı cemaatle kılınır.
Bayram Namazının Kılınışı:
» Önce niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için bayram namazını kılmaya, uydum imama.” » “Allahü ekber” denilerek başlama tekbiri alınır. » Cemaat içinden sübhaneke duasını okur. » Sonra imamla birlikte eller kaldırılarak üç kez tekbir alınır. İlk iki tekbirde eller yana bırakılır. » Üçüncü tekbirde eller bağlanır. » İmam fatiha suresini ve zamm-ı sureyi okur. » Rükuya gidilir. » Secde yapılır. » İkinci rekata kalkılır. » İmam fatiha ve zamm-ı sureyi okur. » Ardından eller kaldırılarak üç defa tekbir alınır. Her defasında eller yana bırakılır. » Dördüncü tekbirde eller kaldırılmadan rükuya gidilir. » Secde yapılır. » Son oturuş yapılır ve selam verilir. » Namazdan sonra imam minbere çıkar ve hutbe okur. » En son dua edilir ve topluca bayramlaşma yapılır.
➤ Cenaze Namazı
» Vefat eden Müslümanın ardından kılınan namazdır. » Cenaze namazı farz-ı kifayedir. Yani bir grup Müslüman kılınca diğerlerinden yükümlülük kalkmış olur. » Cenaze namazı cemaatle kılınır. » Eğer vefat eden kişinin cenaze namazını hiç kimse kılmazsa o beldedeki bütün Müslümanlar bundan sorumlu olur.
Cenaze Namazının Kılınışı:
» Önce niyet edilir, imama uyulur. Niyet, vefat eden kişinin erkek, kadın veya çocuk oluşuna göre değişir. » Başlama tekbiri alınır ve eller bağlanır. » Herkes içinden “sübhaneke” duasını “ve celle senâüke” kısmıyla birlikte okur. » İmam ellerini kaldırmadan yüksek sesle tekbir alır. » Herkes içinden “salli-barik” dualarını okur. » İmam ellerini kaldırmadan yüksek sesle tekbir alır. » Herkes içinden cenaze duasını okur. Bilmeyenler “fatiha” suresini okur. » İmam dördüncü defa tekbir aldıktan sonra selam verilir, namaz bitirilir. » Dua edilir, vefat eden kişi için helallik alınır ve cenaze defnedilir.
➤ Teravih Namazı
» Teravih namazı Ramazan ayında, yatsı namazı ile vitir namazı arasında kılınır. » Teravih namazını kılmak sünnettir. » Teravih namazı tek başına veya cemaatle kılınır. Cemaatle kılmak daha sevaptır.
Teravih Namazının Kılınışı:
» Yatsı namazı kılındıktan sonra, vitir namazından önce müezzinin çağrısıyla ayağa kalkılır. » Teravih namazına niyet edilir. “Niyet ettim Allah rızası için teravih namazını kılmaya.” » İki veya dört rekatta bir selam verilerek toplam yirmi rekat kılınır. » İkişer rekat kılınırsa sabah namazının sünneti gibi, dörder rekat kılınırsa yatsı namazının sünneti gibi kılınır. » Her selamdan sonra topluca Peygamberimize salâvat okunur. » Teravih bitince vitir namazına geçilir.
Hz. Zekeriya (a.s.)
Hz. Zekeriyya, İsrailoğullarına gönderilen peygamberlerdendir. İsmi Zekeriyya bin Âzan bin Müslim bin Sadun olup soyu Süleyman aleyhisselama ulaşır. Yahya aleyhisselamın babasıdır. Musa aleyhisselamın getirdiği dînin emir ve yasaklarını insanlara tebliğ etti. Marangozluk yapar, elinin emeğiyle geçinirdi. Kavmi tarafından şehit edildi.
O zamanlarda İsrailoğulları arasında peygamber yoktu. Bunlar bir peygamber göndermesi için gece gündüz Allahü teâlâya dua ettiler. Allahü teâlâ, Beyt-i Makdis’te Tevrat yazmayı ve kurban kesmeyi idâre eden Zekeriyya aleyhisselamı peygamber olarak vazîfelendirdi. Zekeriyya aleyhisselam insanlara nasîhat ederek doğru yola çağırdı. İsrailoğullarından onun bildirdiklerine inananlar olduğu gibi, inanmayıp karşı çıkanlar daha çok oldu.
Zekeriyya aleyhisselam, İmrân bin Mâsân isminde bir dostunun kızı olan Elîsa ile evlendi. Elîsa ile hazret-i Meryem kardeş olup babaları İmran idi. İmrân önce Elîsa’nın annesi ile sonra bunun başka erkekten olan kızı Hunne ile evlenmişti. Hazret-i Meryem’in annesi olan Hunne; “Cenâb-ı Hak bana bir oğul ihsân ederse Beyt-ül-Makdis’e hizmetçi yapacağım.” diye adakta bulundu. Kızı oldu. Adını Meryem koydu. Hazret-i Meryem doğmadan önce babası İmrân vefat etti. Hunne kızı Meryem’i teslim etmek üzere Beyt-ül-Makdis’e götürdü. Orada bulunan âlimlere niyetini anlatıp nezrinin kabûlünü ricâ etti. Meryem, Beyt-i Makdis’e kabul edildi. Fakat Meryem’in kimin himâyesinde kalacağı husûsunda Beyt-i Makdis hizmetçileri olan âlimler arasında anlaşmazlık oldu. Zekeriyya aleyhisselam; “Çocuğu himâyeme ben alacağım. Akrabâlık yönünden çocuğa en yakın benim.” dedi. Diğer âlimler de çocuğu himâyelerine almak istediler. Çekilen kur’a netîcesinde hazret-i Meryem’in Zekeriyya aleyhisselamın himâyesinde kalması kararlaştırıldı.
Zekeriyya aleyhisselam hazret-i Meryem’i evine götürdü. Onu hanımı Elîsa büyüttü. Sonra da hazret-i Meryem için Beyt-i Makdis’te yüksek bir oda yaptırdı. Hazret-i Meryem bu odada hem Allahü teâlâya ibâdet etti, hem de Zekeriyya aleyhisselamdan Tevrat okudu. Zekeriyya aleyhisselam ona hergün yiyecek getirir, ibâdetten bir şey öğretirdi. Bir kış günü odasına girdiğinde önünde dünyâ yiyeceklerine benzemeyen türlü türlü nîmetler gördü. Nereden geldiğini sorduğunda; “Allahü teâlâ tarafından geliyor.” diye cevap verdi. Bu yiyecekler Allahü teâlânın kudretinden hazret-i Meryem’e verdiği bir kerâmetti.
Zekeriyya aleyhisselam 99 veya 120 yaşına geldiği halde neslini devâm ettirecek bir evlâdı yoktu. Hanımı da zâten çocuk doğurmuyordu ve 98 yaşındaydı. Gerek Zekeriyya aleyhisselamın, gerekse hanımının çocuk sâhibi olma yaşları geçmişti. Fakat içine bir evlâd sevgisi düşüp kendisine sâlih bir evlâd ihsân etmesi için Allahü teâlâya dua etti. Allahü teâlâ ona Yahya isminde bir oğlan çocuğu ihsân edeceğini Cebrâil aleyhisselam vâsıtasıyla bildirdi. Bir gün Zekeriyya aleyhisselam odasında namaz kılarken beyaz elbiseler içersinde Cebrâil aleyhisselam gelerek Allahü teâlânın kendisine Yahya isminde bir oğul ihsân edeceğini müjdeledi. Ayrıca onun hazret-i Îsâyı tasdik edeceğini, zamânın büyüklerinden ve bütün kötülüklerden uzak, nübüvvetle (peygamberlikle) muttasıf, sâlihler zümresinden bir zât olacağını haber verdi. Zekeriyya aleyhisselam bu müjdeye sevinip arzusunun çabukluğunu arz ederek: “Yâ Rabbî! Bana vâd ettiğin çocuğun meydana geleceğine delil ve alâmet olmak üzere, bu gönlüme yerleşmesi ve kalbimin bana vâdettiğin şeyde mutmain olması için bir nişan ver. O alâmetle bu nîmeti şükürle karşılayayım.” diye münâcaatta bulundu. Allahü teâlâ Zekeriyya aleyhisselamın duasını kabul ederek; “Senin için alâmet, birbiri ardınca üç gece (ve gündüz) insanlarla konuşmamandır.” Bir hastalık ve sebeb olmaksızın, sen sıhhatli olduğun halde üç gece (ve gündüz) dilini konuşmadan alıkoymandır” buyurdu. Yahya aleyhisselam ana rahmine düşünce Zekeriyya aleyhisselam konuşamaz oldu. Meramını ancak işâretle anlatabiliyordu. O, bu üç gün içinde devamlı ibâdet ve zikirle meşgul oldu. Cenâb-ı Hakka karşı hamd ve şükür vazîfesini yerine getirdi.
Müddet tamam olunca Zekeriyya aleyhisselamın oğlu Yahya aleyhisselam dünyâya geldi. Yahya aleyhisselamın doğumu ile Zekeriyya aleyhisselam ve âilesi çok sevindiler. Yahya aleyhisselamdan altı ay sonra İsa aleyhisselam dünyâya geldi. İsrailoğulları İsa aleyhisselam beşikteyken Allahü teâlânın kudretiyle konuşmasına rağmen, onun babasız dünyâya gelmesiyle ilgili olarak Zekeriyya aleyhisselama iftirâ ettiler. Zekeriyya aleyhisselamı şehit etmek üzere aramaya başladılar. Yahudilerin iftirâlarını ve kendisini öldürmek istediklerini haber alan Zekeriyya aleyhisselam “Takat getirilemeyen şeyden uzaklaşmak, peygamberlerin sünnetidir.” kâidesince Yahudilerin bulundukları yerden uzaklaştı. Yahudiler onu yakalamak için peşine düştüler. Zekeriyya aleyhisselam Beyt-ül-Makdîs yakınlarında ağaçlı bir bahçeye girdi. Bir ağacın yanından geçerken ağaç: “Ey Allah’ın peygamberi! Bana gel” diye seslendi. Ağaç yarıldı ve Zekeriyya aleyhisselam içine girdi. Sonra kapandı ve onu gizledi. İsrailoğulları Zekeriyya aleyhisselamın izini tâkip edip nereye gittiğini anlayamadılar. O sırada mel’ûn İblis (şeytan) gelerek onlara; “Bu ağacı bıçkı ile kesin, burada ise meydana çıkar. Yoksa ne kayb edersiniz.” dedi. Kâfirler o ağacı biçerek Zekeriyya aleyhisselamı şehit ettiler. Zekeriyya aleyhisselamın türbesi Halep’tedir.
Fil Suresi ve Anlamı
Kur’an-ı Kerim’in 105. suresi olup Mekke devrinde indirilmiştir. Fil suresi beş ayettir. Adını, 1. ayetinde geçen “fil” sözcüğünden alır. Konusu, Hz. Peygamber’in doğumundan biraz önce gerçekleşen ve tarihte Fil Vak’ası adıyla anılan Kabe’ye saldırı olayıdır. Fîl sûresinde Allah’ın fil ashabına, yani Ebrehe ve askerlerine ne yaptığı, onları nasıl helâk ettiği vurgulu bir ifadeyle belirtildikten ve böylece bu olaydan ibret almak gerektiğine dikkat çekildikten sonra tuzaklarının nasıl boşa çıkarıldığı ve onların, Allah’ın gönderdiği sürü sürü kuşların attığı taşlarla nasıl ezilmiş saman çöpleri veya böceklerin yediği yapraklar gibi ansızın yere serilip perişan edildikleri bildirilmektedir. Sûrenin üslûbundan Araplar’ın bu olay hakkında bilgileri olduğu anlaşılmaktadır. Muhtemelen olayı görenlerin bir kısmı da hâlâ hayattaydı. Nitekim Hz. Peygamber’i yalanlamaktan büyük zevk duyan müşrikler bu sûre inince böyle bir tepki göstermemişlerdir.
Bismillahirrahmanirrahim Elem tera keyfe feale Rabbüke bi ashâbil fil. Elem yec’al keydehüm fî tadlil. Ve ersele aleyhim tayran ebâbil. Termîhim bihicaretin min siccil. Fe cealehüm keasfin me’kûl.
Anlamı: “Rabbinin fil sahiplerine ne yaptığını görmedin mi? Onların tuzaklarını boşa çıkarmadı mı? Üzerlerine balçıktan pişirilmiş taşlar atan sürü sürü kuşlar gönderdi. Nihayet onları yenilmiş ekin yaprakları haline getirdi.”